Heinrich Luitpold Himmler (tiếng Đức:
[ˈhaɪnʁɪç ˈluˑɪtˌpɔlt ˈhɪmlɐ] (
nghe);
7 tháng 10 năm
1900 –
23 tháng 5 năm
1945) là
Reichsführer (
Thống chế SS) của
Schutzstaffel (Đội cận vệ; SS), và là một thành viên hàng đầu trong
Đảng Quốc xã (NSDAP) của
Đức. Lãnh tụ Đức Quốc xã
Adolf Hitler từng bổ nhiệm ông làm chỉ huy quân sự và sau đó là Tư lệnh Quân đội Thay thế, và
Toàn quyền cai trị toàn bộ
Đế chế Thứ ba trong một thời gian ngắn (Generalbevollmächtigter für die Verwaltung). Himmler là một trong số những nhân vật quyền lực nhất của Đức Quốc xã và là một trong những người có vai trò quan trọng nhất phải chịu trách nhiệm chính cho
cuộc diệt chủng Holocaust.Với tư cách là một thành viên của tiểu đoàn dự bị trong
chiến tranh thế giới thứ nhất, Himmler không phải phục vụ cho quân đội. Ông từng học
nông học tại trường đại học trước khi gia nhập Đảng Quốc xã vào năm 1923 và lực lượng SS vào năm 1925. Năm 1929, ông được Hitler bổ nhiệm làm Reichsführer-SS (Thống chế SS). Trong 16 năm tiếp theo, ông đã phát triển lực lượng SS từ chỉ một tiểu đoàn 290 người thành một lực lượng bán quân sự hùng mạnh quy mô một triệu người; đồng thời theo lệnh Hitler thành lập và chỉ huy hoạt động của các
trại tập trung. Himmler được biết đến là người có kỹ năng tổ chức tốt và rất có năng lực trong việc lựa chọn cấp dưới, một ví dụ là trường hợp
Reinhard Heydrich năm 1931. Kể từ năm 1943, ông đồng thời đảm nhiệm chức Chỉ huy trưởng Cảnh sát Đức và Bộ trưởng Nội vụ, giám sát toàn bộ lực lượng an ninh và cảnh sát trong và ngoài, bao gồm cả
Gestapo (Lực lượng Cảnh sát Bí mật, hay Mật vụ).Thay mặt
Hitler, Himmler thành lập lực lượng
Einsatzgruppen và cho xây dựng các
trại hủy diệt. Là cố vấn và giám sát của các trại tập trung, Himmler đã chỉ đạo việc sát hại khoảng sáu triệu
người Do Thái, 200.000 đến 500.000
người Di-gan, và nhiều nạn nhân khác; tổng số thường dân bị giết dưới chế độ phát xít ước tính trong khoảng từ 11 đến 14 triệu người. Hầu hết trong đó là công dân các nước
Ba Lan và
Liên Xô.Vào giai đoạn cuối của
chiến tranh thế giới thứ hai, Hitler giao cho Himmler chức chỉ huy
Cụm tập đoàn quân Thượng sông Rhine và
Cụm tập đoàn quân sông Wisla; ông thất bại với các nhiệm vụ được giao và Hitler đã thay thế các chức vụ trên. Sau khi nhận ra nước Đức sẽ thất bại trong cuộc chiến, Himmler cố gắng mở các cuộc đàm phán hòa bình với
Đồng Minh phương Tây không lâu trước thời điểm chiến tranh kết thúc và Hitler không hề biết đến điều này. Khi nghe được thông tin trên, Hitler tước bỏ tất cả mọi chức vụ của Himmler vào tháng 4 năm 1945 và ra lệnh bắt giữ. Himmler nỗ lực chạy trốn nhưng đã bị lính Anh phát hiện. Ông tự sát vào ngày 23 tháng 5 năm 1945, trong sự giam giữ của quân Anh.